این چند کتاب را بخوانیم (به مناسبت دهه فجر)

انتشار پوستر "این چند کتاب" به مناسبت دهه فجر

برای مشاهده متن کامل این پوستر بر روی ادامه مطلب کلیک کنید

1ـ نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، تأملاتی در فقه سیاسی و مبانی فقهی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران / محمد جواد ارسطا / بوستان کتاب / 545 صفحه

 

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 57 و شکل‌گیری اولین حکومت اسلامی بر مبنای فقه اهل‌بیت (علیهم‌السلام) درعصر حاضر، علمای شیعه فرصت یافتند که یک قانون اساسی بر مبنای تعالیم اسلام و تعالیم ائمه (علیهم‌السلام) ایجاد کنند. هر چند این قانون بر اساس مبانی فقهی شیعه شکل گرفت و تبیین و تحلیل آن نیز از همان ابتدا مورد توجه اندیشمندان قرار گرفت.

کتاب حاضر پس از گذشت سی سال از تدوین قانون اساسی، بر آن است که به بررسی عمیق‌تر و دقیق‌تر مبانی فقهی این قانون بپردازد. همچنین نویسنده این کتاب مبانی حقوقی و سیاسی آن را نیز در نظر داشته است.

در فصول این کتاب مهم‌ترین مبانی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از حیث فقهی ـ حقوقی و سیاسی، همچون حدود اختیارات ولی‌فقیه، مبانی فقهی مجلس خبرگان، نقش مردم در حکومت اسلامی، جایگاه مصلحت در فقه اهل بیت (علیهم‌السلام) و اهل سنت و مبنای اعتبار رأی اکثریت بر اساس ضوابط فقهی و موازین حقوقی بررسی شده و در ضمن آن به سوالات مهم پیرامون آن پاسخ داده شده است.

در این کتاب شامل 16 فصلی، ضمن بیان معانی ولایت در لغت، اصطلاح و اقسام ولایت مهم‌ترین مبحث قانون اساسی یعنی ولایت فقیه را مطرح کرده و ارتباط و جایگاه آن نسبت به تقسیمات قوا در کشور و قرار دادن قوای سه گانه زیر نظر ولایت مطلقه را تبیین کرده است. همچنین با توجه به بازشناسی مفهوم ولایت، بررسی ادله عدم ولایت زن و ولایت زن در موارد استثنایی و فلسفه عدم ولایت زنان به همراه  چند اشکال مطرح و پاسخ داده شده است.

 

این کتاب همه انقلاب نیست و پیش از 17 شهریور و تا انتصاب بازرگان ادامه دارد و تصویرسازیی زیبایی دارد که ما را به آن روزگار می‌برد.

 

2- لحظه های انقلاب / سید محمود گلابدره ای / عصر داستان / 452 صفحه

 

کتاب لحظه‌های انقلاب به شکل گزارش‌نویسی است و به معنای واقعی تلفیقی از روایت و قصه‌نویسی دارد و نکته قوی که در این کتاب مشاهده می‌شود نزدیک بودن به واقعیات است.

این کتاب همه انقلاب نیست و پیش از 17 شهریور و تا انتصاب بازرگان ادامه دارد و تصویرسازیی زیبایی دارد که ما را به آن روزگار می‌برد.

بخش هایی از این کتاب خواندنی و ارزشمند را در ادامه می خوانیم:

...خمینی چه کرده خدا؟ لباسی که 50 سال منفور بوده و هر که تنش بوده یا مسجد بوده یا سر قبر آقا بوده یا روضه می‌خوانده و تو وقتی توی فرودگاه می‌دیدی که چطور قرآن را بالا گرفته و سر عمامه پیچیده را تا کمر خم می‌کرده تا شاه از زیرش رد شود و برود سوئیس برای تعطیلات زمستانی... و چطور با عمامه‌ بزرگش خم می شده و دست شاه را می‌بوسیده و در کنارش توی ضریح امام رضا می‌ایستاده و زیارت‌نامه می‌خوانده و اینجا و آنجا وعظ می‌کرده و شاه را دعا می‌کرده و سال تا سال هم حتی در یکی از خیابان‌های تهران چشمت به قد و قواره و عمامه و عبایش نمی‌خورده، حالا به هر طرف که بپیچی عمامه می‌بینی.... این خمینی کیست؟

سیمین دانشور:

"این کتاب مستند گونه‌ای است از لحظه های اسطوره­ای انقلاب مردم ایران که نویسنده با تمام گوشت و خون و عصب خود شخصاً آزموده، یک نوع ادبیات تجربی است. پیش درآمد ادبیات انقلابی‌ست که در انتظارش بودم.

شهید دکتر مفتح:

"با مطالعه مختصری از قسمت‌های کتاب لحظه‌های انقلاب، محتوا را غنی، عبارات را جالب و زیبا یافتم. نویسنده سعی کرده تا آنجا که خود ناظر عینی حوادث بوده، وقایع انقلاب را نقل کند. در قسمت‌هایی که دیدم، امانت و صداقت نویسنده متجلی بود.

 

3ـ ظهور و سقوط سلطنت پهلوی جستارهایی از تاریخ معاصر ایران/ عبدالله شهبازی/ اطلاعات/جلد اول 708 صفحه، جلد دوم 731 صفحه

 

حسین فردوست از دوران کودکی به عنوان دانش آموز دبستان نظام وارد کلاس مخصوصی شد که رضاخان برای ولیعهدش محمدرضا پهلوی ترتیب داده بود.
 
فردوست از کودکی نزدیک­ترین دوست محمدرضا پهلوی و محرم اسرار او شد. با عزیمت «ولیعهد» به سوئیس برای تحصیل، فردوست تنها همکلاسی بود که به طور رسمی با او اعزام شد و طی سال­های اقامت در سوئیس چنان با هم صمیمی شدند که گویی فردوست جزء مکملی از شخصیت و زندگی محمدرضا پهلوی است. 

در جلد اول حسین فردوست خاطرات خود را از در دوران حضور خود در دربار پهلوی بیان داشته،‌ برخی از مهمترین عناوین خاطرات وی عبارتند از: ورود به دربار تا سقوط رضاشاه؛ نخستین سال­های سلطنت محمدرضا شاه، دربار و رژیم پهلوی؛ رژیم پهلوی پایگاه جاسوسی غرب؛ سازمان اطلاعاتی رژیم پهلوی؛ رژیم پهلوی، ابرقدرت­ها و خاورمیانه. نقش فردوست به قدری است که سیا در کتاب محرمانه "نخبگان و توزیع قدرت در ایران" نام فردوست را در رأس محفل خصوصی شاه ذکر می­کند. 

در جلد دوم برای اولین بار اسناد اطلاعاتی در تاریخ ­نگاری ایران مورد استفاده قرار گرفته است و برخی مقاطع مهم تاریخ معاصر ایران و  زندگی گروهی از رجال برجسته دوران پهلوی بازگو می­گردد. از این رو به تاریخ نگاری پیرامون ماجرای تیمورتاش و ارتباط او با سرویس اطلاعاتی شوروی؛ محمدعلی فروغی و جایگاه او در تاریخ معاصر ایران؛ میرزا کریم خان رشتی چهره مرموز تاریخ معاصر ایران؛ چهره­های سیا و ایران؛ زاهدی­ها و دولتمردی در عهد پهلوی؛ امینی و سیاست­های امریکا در ایران؛ طلوع و افول دکتر منوچهر اقبال؛ رشیدیان­ها چهره­ای از اشرافیت اطلاعاتی؛ منصور و صعود نخبگان امریکائی؛ هویدا و زوال سلطنت؛ سیمای سیاسی جعفر شریف امامی و.... پرداخته است.

 

4ـ شاه بی­شین/ محمدکاظم مزینانی/ سوره مهر/ 420 صفحه

 

این کتاب از جمله رمان‌های تاریخ معاصر است که دربردارنده زندگی نامه­ی محمدرضا پهلوی با چاشنی طنز است. زاویه دید غالب در آن، دوم شخص است و در مواردی هم زاویه دید اول شخص مفرد مشاهده می­شود. لحن داستان شاعرانه توأم با طنز است که گاهی طنز آن به کاریکاتور پهلو می­زند. درونمایه این اثر به قدرت رسیدن، در سایه قدرت قرارگرفتن و زوال قدرت است. نویسنده در این اثر با بکارگیری مناسب از ساختار کلمات، قدرت زبانی و معانی بیان، در کنار صحنه­سازی مطلوب، مانع از خستگی خواننده شده است. وجود ظرافت­های طنز و تراژدی از محاسن اثر به شمار می­آید. نثر وزین و دلنشین رمان یکی از نقاط قوت اثر محسوب می‌شود؛ که در آن از واژه‌های اصیل و بومی بهره گرفته است و گاه حتی از لحاظ موسیقایی همانند نثر مسجع است. داستان این کتاب از بیماری شاه آغاز می­شود و سپس با نگاهی به گذشته، از کودکی تا لحظه مرگ محمدرضا پهلوی را روایت می­کند؛ همچنین نوع نگاه شاه به زن، جامعه، دنیا، اطرافیان و حتی روابطش با اشیاء و حیوانات در این رمان بخوبی به تصویر کشیده شده­ است. شاه بی شین، "آه" می‌شود، که عنوان و محتوای این رمان به شکست و ناکامی‌های محمدرضا پهلوی اشاره دارند. از این رو نویسنده در این اثر با ترجیع بند آه، در خلال داستان به یکی از ناکامی ­های شاه اشاره می­دارد. نشان دادن تضاد و دوگانگی در شخصیت شاه، اوج فساد دربار پهلوی و شخص شاه، نگاه کردن به انقلاب اسلامی از دیدگاه شاه از جمله موفقیت­هایی است که در این رمان به خوبی به نگارش درآمده است.

به گفته نویسنده رمان «شاه بی شین» تلاش دارد تا بیشتر به مکنونات و درونیات شاه بپردازد و با این ترفند، دنیایی داستانی خلق کند تا برای ارایه فضاها و حرف­های نو و تازه، دست نویسنده باز باشد.

 

5ـ حدیث ­پیمانه، پژوهشی در انقلاب اسلامی/ حمید پارسانیا/ نشر معارف/ 408 صفحه

 

کتاب «حدیث پیمانه» در شش فصل «مذهب و عصبیت»، «غرب و غرب­زدگی»، «منوّرالفکری و استبداد استعماری»، «روشنفکری در جابجایی قدرت»، «سنت و تجددطلبی دینی» و «نیروهای اجتماعی و انقلاب اسلامی ایران» نگارش یافته­است.حرکت سیاسی تشیع، واقعیت اجتماعی تشیع از صفویه تا قاجاریه، جریان‌شناسی ماسون­ها، نیروهای اجتماعی ایران در تاریخ 20 ساله پهلوی اول، نیروهای اجتماعی و مذهبی ایران از سال 1320 تا 1332 و از 1332 تا 1342 و همچنین 1342 تا 1357، ویژگی روشنفکری در ایران، تاریخچه حرکت‌های نوگرایانه دینی در ایران، جریان‌های روشنفکری در ایران، انقلاب اسلامی و استکبار جهانی، انقلاب اسلامی و نیروی روشنفکری و انقلاب اسلامی و نیروهای مذهبی از جمله موضوعاتی هستند که نویسنده در این کتاب به تحلیل و تبیین آنها پرداخته است. مطالعه این کتاب به شناختی دقیق از جریان‌ها، احزاب و گروه‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی منجر می‌شود.

در این کتاب به معرفت شناختی اجتماعی و فضای فکری ـ فرهنگی‌ای که زمینه­ساز انقلاب اسلامی در ایران بوده است و نیز سمت و سوی محورهای فکری گروه­های ایدئولوژیک موثر در رشد تحرکات اجتماعی که منجر به سقوط شاه در سال 1357 شد، پرداخته است. از جمله سئوالاتی که نویسنده در این اثر به آنها پاسخ دهد، عبارتند از:

کدام گروه نقش اصلی را در ساختار سازی انقلاب ایران ایفا کرده است؟، آیا گروه دینی نقش رهبری را به عهده داشت، یا اصولا برنامه‌ای برای ایجاد انقلاب وجود نداشته است و این گروه نیز در این زمینه، نقشه‌ای در سر نداشته است؟، آیا ایده‌های انقلاب در سر افرادی قرار داشت که به روشنفکران دینی موسومند و یا تمامی شناخته­شدگان در فضای فرهنگی ایران حضور داشتند؟ و دیگر آن که شهیدان زیادی که تقدیم انقلاب شده است، عمدتاً به چه گروه‌هایی تعلق داشته است؟.

 

 6ـ مجموعه تاریخ پهلوی / جمعی از نویسندگان / مدرسه / دوره 19 جلدی 

 

درباره حکومت پنجاه و سه ساله پهلوی‌ها در ایران، کتاب‌های بسیاری در داخل و خارج کشور نوشته و چاپ شده است. این کتاب‌ها در قالب‌های خاطره، گزارش، مقاله، گفتگو، تحقیق و تدوین، به قلم نویسندگان داخلی و خارجی، اعضای خانواده پهلوی و اطرافیان و دست‌اندرکاران آن رژیم، فراهم شده است. ناشر و گروه نویسندگان مجموعه تاریخ پهلوی بر این باورند که تهیه و مطالعه این کتاب‌ها، که همچنان رو به افزایش است، برای بسیاری به ویژه نوجوانان و جوانان امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل، این مجموعه با توجه خاص به خاطرات و نیز اظهارات، تحقیقات و گزارش‌های موجود با رعایت ترتیب تاریخی حوادث، تدوین و منتشر شده است.

مجموعه تاریخ پهلوی سلسله کتاب‌هایی است که نسل جوان کشور را با کارنامه برخی چهره‌ها و بخشی از جریان‌ها و رویدادهای آن دوره آشنا می‌کند و چگونگی پیدایی و شکل‌گیری و زوال پهلوی‌ها را برای آنان ترسیم می‌کند. جوانان ما، با مطالعه این کتاب‌ها به پاره‌ای از دلایل خیزش فراگیر مردم علیه رژیم سلطنتی پی­می‌برند و برخی از زمینه‌های وقوع انقلاب اسلامی را در می‌یابند.

هر کدام از جلدهای این مجموعه اختصاص به یک موضوع در تاریخ پهلوی داشته و خود کتابی مستقل است که از این میان می‌توان به مواردی نظیر: کوروش قرن بیستم؛ خاطراتی از رواج تملق و چاپلوسی در عصر پهلوی دوم (جلد 3)، دولت چاکران؛ خاطراتی از تشکیل و سقوط دولت امیر عباس هویدا (جلد 19)، تیمورتاش و بازی قدرت (جلد 6)، رأی رأی پهلوی است؛ نگاهی به ماهیت انتخابات در دوره پهلوی (جلد12) مرگ در مرداب؛ خاطراتی از روزهای تبعید رضا شاه (جلد 7) اشاره کرد.

 

7ـ انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن/ جان. ال. اسپوزیتو/ محسن مدیر شانه چی/ انتشارات باز/ 392 صفحه

 

کتاب حاضر به بررسی انقلاب ایران و تأثیر آن بر کشورها و فرهنگ‌های مشابه می‌پردازد. به زعم نویسنده پرداختن به چنین موضوعی از آن رو واجد اهمیت است که بر خلاف انقلاب‌های قبل از آن، خاصه از قرن 18 تا اواخر قرن بیستم، انقلاب ایران از ویژگی ایدئولوژیکی برخوردار است و خلاف اجماع نظیر اندیشمندان که دین را افیون توده می‌دانستند یا ایدئولوژی را انقلاب‌ساز نمی‌دانستند. این بار دین و ایدئولوژی انقلاب‌آفرین شده است. 

سوال اصلی نویسنده این است که انفلاب ایران چه بازتابهایی در کشورهای با ‌فرهنگ مشابه داشته است؟ و هدف مؤلف ارزیابی انفلاب ایران و بررسی بازتاب­‌های آن در جهان اسلام و به ویژه صدور انقلاب اسلامی است و نهایتاً به بررسی روابط پیچیده بین ایران و دیگر کشورها به ویژه ایالات متحده آمریکا می‌پردازد.

مولف با اشاره به اهداف انقلاب که شامل نهادینه‌کردن، تثبیت انقلاب در داخل و صدور آن به خارج است اذعان می‌کند که «پی بردن به اهمیت این انقلاب و تأثیر جهانی و داخلی آن نیازمند دستیابی به اطلاعاتی درباره پیشینه تاریخی سیاست در تاریخ و جامعه ایران است» از اینرو به بررسی نقش تشیع در تاریخ در فصل دوم می‌پردازد.

در فصل سوم م‍ؤلف به سیاست، اهداف و وسایل صدور انقلاب می‌پردازد. 

مؤلف از فصل 5 به بعد نیز به اثرات بازتاب انقلاب می‌پردازد.

مؤلف فصل آخر را به بازتاب جهانی انقلاب ایران؛ چشم‌انداز خط مشی‌ها اختصاص داده است و معتقد است که «دوست و دشمن معتقدند که انقلاب ایران تأثیرات به سزایی بر جهان اسلام و غرب داشته است این انقلاب برای برخی منبع الهام و انگیزش بوده است و ...»

 

8ـ تنفس صبح / قیصر امین پور / سروش / 130 صفحه

 

دکتر قیصر امین‌پور در دوم اردیبهشت ماه 1338 در گتوند دزفول به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در دزفول ادامه داد و در سال 57 در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد ولی پس از مدتی از این رشته انصراف داد. دکتر امین‌پور در سال 58، از جمله افرادی بود که در شکل‌گیری و ادامه فعالیت های شعری حوزه هنری تا سال 66 تأثیر داشت. وی طی این دوران در هفته‌نامه سروش مسئول صفحه شعر بود.

این مجموعه که در دو بخش تنفس صبح مجموعه اشعار بین سال های 1357 تا 1363 و در کوچه آفتاب مجموعه رباعی و دوبیتی­ هایی است که بین سال های 1357 تا 1362 سروده شده، نخستین کتاب منتشر شده مرحوم قیصر امین پور به شمار می ­رود که به اذعان بسیاری از اهل فرهنگ و ادب، حضور شاعری تازه نفس بود که غزل، دوبیتی و رباعی می‌گفت اما حرفش از جنس حرف زمان بود.

کتاب «تنفس صبح» مشتمل بر 79 شعر برگزیده است که شاعر در این شعرها ریشه در سنّت، تنفّس در حال و نگاه به آینده دارد. رباعی ­های معروف قیصر برای نخستین بار در این دفتر منتشر شده است که از جمله آنها عبارتند از:

 

بیا ای دل از اینجا پر بگیریم    ره کاشانه دیگر بگیریم

 

بیا گم کرده دیرین خود را    سراغ از لاله پرپر بگیریم

 

مبادا خویشتن را واگذاریم   امام خویش را تنها گذاریم

 

ز خون هر شهیدی لاله روید    مبادا روی لاله پا گذاریم

 ...

برخیز به خون دل وضویی بکنیم   در آب ترانه شستشویی بکنیم

 

عمر اندک و فرصت خموشی بسیار   تلخ است سکوت، گفتگویی بکنیم

 

پوستر های «این چند کتاب» در راستای اجرای سیر‌های مطالعاتی و با هدف ترویج فرهنگ مطالعه مفید به معرفی کتاب های مفید در حوزه های مختلف می پردازد که در مجموعه جدید آن به مناسبت ایام دهه فجر، انقلاب اسلامی را مورد نظر قرار داده است.